Planowane zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego – brak ryzyka utraty własności nieruchomości w przypadku przekształcenia spółki

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Wśród zakładanych zmian znajduje się, m.in. wyraźne zniesienie prawa nabycia przez Skarb Państwa (w imieniu którego działa Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) własności nieruchomości rolnej, należącej do spółki, w przypadku jej przekształcenia. Obecnie obowiązujące w tym zakresie regulacje, zgodnie z którymi, w przypadku podziału, przekształcenia bądź łączenia spółek prawa handlowego, KOWR może złożyć oświadczenie o nabyciu nieruchomości objętej jedną z ww. czynności prawnych, stwarzają problemy praktyczne. Z jednej bowiem strony, przekształcenie przedsiębiorcy nie prowadzi do zmiany składu właścicielskiego – zmianie ulega jedynie forma prawna dotychczasowego właściciela nieruchomości rolnej. Z drugiej jednak strony, zgodnie ze stanowiskiem NSA, w takim przypadku przekształcenie spółki stanowi zdarzenie prawne, w wyniku którego dochodzi do zbycia i nabycia nieruchomości rolnej, a w związku z tym, w przypadku przekształcenia spółki należy postępować tak samo, jak w przypadku jej podziału lub łączenia. W konsekwencji, decyzja wspólników (np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o zmianie formy prawnej na spółkę akcyjną) oznacza obecnie ryzyko wykupienia przez KOWR nieruchomości rolnej spółki, mimo że w ich wyniku nie zmienia się „skład właścicielski” nowo powstałej spółki (wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stają się akcjonariuszami powstałej w wyniku przekształcenia spółki akcyjnej). Należy jednak zauważyć, iż projektowane zmiany dotyczą wyłącznie spółek handlowych, a nie innych przedsiębiorców (np. przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, spółek cywilnych). W przypadku przekształcania tych podmiotów w spółki prawa handlowego, KOWR będzie uprawniony do złożenia oświadczenia o nabyciu nieruchomości przekształcanych podmiotów. Projektowaną zmianę należy ocenić jedynie częściowo pozytywnie. Jej wejście w życie spowoduje, że decyzja spółki o restrukturyzacji swojego przedsiębiorstwa przez zmianę formy prawnej nie będzie powodowała ryzyka utraty własności nieruchomości rolnej. Trudno jednak zrozumieć, z jakich powodów podobne rozwiązanie nie zostało zaproponowane przedsiębiorcom innym niż spółki. Obecnie projekt nowelizacji znajduje się na etapie konsultacji publicznych.