Wiążące polecenie – nowelizacja kodeksu spółek handlowych

Od 13 października 2022 r. zacznie obowiązywać nowelizacja kodeksu spółek handlowych, wprowadzająca do polskiego porządku prawnego nieznane dotychczas rozwiązania w zakresie funkcjonowania koncernów (holdingów). Spośród szeregu nowych rozwiązań najistotniejszym wydaje się możliwość wydawania spółce zależnej przez spółkę dominującą tzw. wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki zależnej.

Nowelizacja określa również warunki, od których uzależnione będzie wydanie wiążącego polecenia. Będzie ono mogło zostać wydane wyłącznie wobec spółki zależnej należącej do grupy spółek. Uczestnictwo w danej grupie spółek wymagać będzie uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia danej spółki zależnej o jej uczestnictwie w grupie spółek oraz wpisania odpowiedniej wzmianki do rejestru przedsiębiorców.

Ponadto wydanie wiążącego polecenia będzie możliwe tylko wtedy, gdy będzie to uzasadnione interesem grupy spółek, przy czym wiążące polecenie będzie wydawane w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności. Treść wiążącego polecenia będzie musiała zawierać co najmniej określanie oczekiwanego zachowania spółki zależnej, wskazanie interesu grupy spółek, spodziewanych korzyści lub szkody oraz sposobu i terminu naprawienia szkody. Wykonanie wiążącego polecenia będzie spoczywało na Zarządzie spółki zależnej i będzie wymagało uprzedniej uchwały Zarządu o treści tożsamej z wiążącym poleceniem. W określonych w ustawie przypadkach zarząd spółki zależnej będzie miał prawo odmówić wykonania wiążącego polecenia, przede wszystkim, jeżeli jego wykonanie doprowadziłoby do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością tej spółki.

Co istotne, w przypadku wykonania wiążącego polecenia członek Zarządu spółki zależnej, co do zasady, nie poniesie odpowiedzialności za szkodę wynikłą z tego powodu. Wskazana nowelizacja to całkowite novum w dotychczas obowiązującym prawie holdingowym w Polsce. Ma przyczynić się do usprawnienia i lepszego zarządzania w grupie spółek. Z drugiej strony podnosi się, że nowe przepisy mogą być nadużywane w celu osiągnięcia interesu grupy z pokrzywdzeniem spółek zależnych lub ich wspólników. O tym, czy cel nowelizacji zostanie zrealizowany lub spełnią się obawy, przesądzi, jak to zwykle bywa w przypadku dużych nowelizacji przepisów, praktyka oraz orzecznictwo.