RPO zwrócił się do NSA z pytaniem prawnym, aby ten rozstrzygnął, czy legitymację do złożenia wniosku o ustanowienie użytkowania wieczystego na nieruchomości gruntowej objętej działaniem tzw. Dekretu Bieruta przysługuje tylko właścicielowi budynku albo jego spadkobiercom czy również osobie, która nabyła prawa do nieruchomości budynkowej na podstawie tytułu szczególnego, np. umowy sprzedaży lub darowizny. W wyniku wejścia w życie Dekretu Bieruta, wszystkie nieruchomości gruntowe w Warszawie przeszły na własność miasta Warszawy, a dotychczasowym właścicielom pozostawiono jedynie własność znajdujących się na tych gruntach budynków oraz przyznano im prawo do złożenia wniosku o ustanowienie prawa własności czasowej (odpowiednik dzisiejszego użytkowania wieczystego). W początkowym okresie składane przez byłych właścicieli gruntów wnioski były rozpatrywane często negatywnie bezpodstawnie. Dlatego po transformacji ustrojowej byłym właścicielom skutecznie udawało się uzyskiwać decyzje o stwierdzeniu nieważności takich decyzji. Dość istotny problem stanowił jednak fakt, że, przede wszystkim w ostatniej dekadzie, powszechny stał się obrót prawami byłych właścicieli i roszczeniami o ustanowienie użytkowania wieczystego w razie stwierdzenia nieważności, wydawanych w Polsce Ludowej, decyzji odmawiającej ustanowienia użytkowania wieczystego. W konsekwencji takie roszczenia przechodziły na inne osoby nie tylko na podstawie spadkobrania, ale również były przedmiotem zbycia na podstawie umów cywilnoprawnych, w szczególności na rzecz deweloperów lub osób nabywających takie roszczenia po zdyskontowanej cenie, aby samemu w późniejszym terminie uzyskać tytuł prawny do nieruchomości.. Sądy administracyjne niejednolicie podchodzą do zagadnienia, kto może być beneficjentem decyzji administracyjnej o ustanowienie użytkowania wieczystego, a zatem i jego inicjatorem, tj. czy tylko wyłącznie właściciel nieruchomości budynkowej lub jego spadkobierca, czy także nabywca praw do takiej nieruchomości na podstawie umowy cywilnoprawnej. Zgodnie z jedną linią orzeczniczą, roszczenie o ustanowienie użytkowania wieczystego ma charakter majątkowy, a zatem zbywalny i może być przeniesione na inny podmiot na podstawie czynności cywilnoprawnej, a następnie, przez tenże podmiot realizowane w ramach procedury administracyjnej. W ostatnim czasie pojawiają się jednak orzeczenia idące w przeciwnym kierunku. Inicjatywę RPO należy ocenić pozytywnie. Ujednolicenie orzecznictwa w tym zakresie to z pewnością zjawisko pożądane w świetle licznych kontrowersji, jakie od wielu lat budzi temat reprywatyzacji gruntów dekretowych.